Kalsium

kalium – kalsium – skandium Mg Ca Sr       Volledige tabel
Algemeen
Naam, Simbool, Getal	Kalsium, Ca, 20
Chemiese reeks	aardalkalimetale
Groep, Periode, Blok	2 (IIA), 4, s
Digtheid, Hardheid	1550 kg/m3, 1.75
Voorkoms	silwerig-wit
Atoomeienskappe
Atoomgewig	40.078 ame
Atoomradius (ber.)	180 (194) pm
Kovalente radius	174 pm
van der Waals radius	geen inligting
Elektronkonfigurasie	[Ar]4s2
e− e per energievlak	2, 8, 8, 2
Oksidasietoestande (Oksied)	2 (sterk basis
Kristalstruktuur	kubies vlakgesentreerd (by kamertemp.) liggaamgesentreer (>448 °C)
Strukturbericht-kode	A1
Fisiese eienskappe
Toestand van materie	vastestof paramagneties
Smeltpunt	1115 K (841.85 °C)
Kookpunt	1757 K (1483.85 °C)
Molêre volume	26.20 ×10−6 m3/mol
Verdampingswarmte	153.6 kJ/mol
Smeltingswarmte	8.54 kJ/mol
Dampdruk	254 Pa teen 1112 K
Spoed van klank	3810 m/s teen 293.15 K
Diverse
Elektronegatiwiteit	1.00 (Pauling skaal)
Spesifieke warmtekapasiteit	632 J/(kg*K)
Elektriese geleidingsvermoë	29.8 106/(m·ohm)
Termiese geleidingsvermoë	201 W/(m*K)
1ste ionisasiepotensiaal	589.8 kJ/mol
2de ionisasiepotensiaal	1145.4 kJ/mol
3de ionisasiepotensiaal	4912.4 kJ/mol
Mees stabiele isotope
iso NV halfleeftyd VM VE MeV [nie SI] VP 40Ca 96.941% Ca is stabiel met 20 neutrone 41Ca sin. 103,000 j ε 0.421 41K 42Ca 0.647% Ca is stabiel met 22 neutrone 43Ca 0.135% Ca is stabiel met 23 neutrone 44Ca 2.086% Ca is stabiel met 24 neutrone 46Ca 0.004% Ca is stabiel met 26 neutrone 48Ca 0.187% 1018 j β- 4.272 48Ti
SI eenhede & STD word gebruik tensy anders vermeld.

Kalsium is 'n chemiese element in die periodieke tabel met die simbool Ca en atoomgetal van 20. Kalsium is 'n sagte grys aardalkalimetaal wat as reduseermiddel gebruik word in die onttrekking van torium, sirkonium en uraan. Die element is ook die vyfde volopste element in die aardkors. Dit is noodsaaklik vir alle lewende organismes en speel 'n belangrike rol in die fisiologie van selle.

Kalsium is 'n sagte, wit metaal wat nie vry in die natuur aangetref word nie. Kalsiumverbindings behoort egter tot die volopste stowwe in die aardkors, onder meer in die vorm van kalsiumkarbonaat, CaCO₃ kalsiumsulfaat of gips, CaSO₃, 2H₂O; kalsiumfosfaat, Ca₃(PO4)₂. Die suiwer metaal word berei deur die elektrolise van die chloried, CaCI₂.

Die simbool vir kalsium is Ca, sy atoomgetal is 20, en sy smeltpunt 851 °C. In die boonste laag van die aardkors is daar talle kalsiumverbindings. Kalsium maak 3,5 persent van die aardkors uit, m.a.w. elke 100 kg van die aardkors bevat 3,5 kg kalsium. Ook in seewater word kalsiumverbindings aangetref: I liter seewater bevat sowat 1,4 g kalsiumverbindings in oplossing.

Kalsiumkarbonaat (CaCO₃) is die volopste verbinding van kalsium. Dit kom as 'n glashelder mineraal, kalsiet, voor, waarvan die suiwerste vorm - Yslandspaat - in optiese instrumente gebruik word. Ander stowwe wat kalsiumkarbonaat bevat, is marmer, kalksteen, skulpe, eierdoppe en bene. Travertyn, 'n gestreepte kalktuf (dit wil sê kalksteen wat aan die oppervlak ontstaan deur verdamping van die grondwater) is deur die Romeine as boumateriaal gebruik.

Die kryt waarmee 'n mens op 'n skryfbord skryf, word van kalsiumsulfaat gemaak. Die chemiese formule is CaSO₄. Gips, wat vir so 'n groot verskeidenheid doeleindes aangewend word, is waterhoudende kalsiumsulfaat (CaSO₄ .2H₂O). Gips word op groot skaal gebruik vir binnenshuise muurpanele. Omdat gips die eienskap het dat dit gou hard word, word dit gebruik om gipsafdrukke te maak en om gebreekte bene te spalk.