Marte (planeta)

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000
Iste articlo ye sobre a planeta Marte, ta atros usos d'iste termin se veiga Marte.
Marte ♂
Marte
Marte
Caracteristicas orbitals
Radio meyo: 227.936.640 km
Excentricidat: 0,09341233
Periodo orbital
(sideral):
686,98 días
Periodo orbital
(sinodico):
779,95 días
Inclinación: 1,85061°
Velocidat orbital meya: 24,1309 km/s
Satelites: 2[1]
Caracteristicas fisicas
Diametro equatorial: 6.794,4 km
Superficie: 144.798.500 km²
Masa: 6.4185×10²³ kg
Densidat meya: 3,94 g/cm³
Gravedat superficial: 3,71 m/s²
Velocidat d'escape: 5,02 km/s
Periodo de rotación: 24,6229 horas
Inclinación axial: 25,19°
Albedo: 0,15
Temperatura superficial:
 • Minima: 133K
 • Maxima: 293K
 • Meyana: 210K
Caracteristicas atmosfericas
Presión: 0,7-0,9 kPa
Dioxido de carbonio 95,32%
Nitrocheno 2,7%
Argón 1,6%
Oxicheno 0,13%
Monoxido de carbonio 0,07%
Vapor d'augua 0,03%
Neón Cantidaz chicotas
Criptón Cantidaz chicotas
Xenón Cantidaz chicotas
Ozón Cantidaz chicotas
Metano Cantidaz chicotas

Marte (en aragonés medieval, Mars), tamién conoixita como a Planeta Roya, ye a cuatrena planeta d'o Sistema Solar.[2] Fa parte d'o grupo de planetas teluricas, de naturaleza rocosa, como a Tierra, y ye a primera d'as planetas exteriors a la orbita terrestre. Ye, talment, a planeta mas pareixita a la Tierra.

Tycho Brahe midió con muita precisión o movimiento de Marte en o cielo. Os datos respectives a o movimiento retrogrado aparent (lazos) premitioron a Kepler de trobar a naturaleza eliptica d'a suya orbita y determinar as leis d'o movimiento planetario conoixitas como leis de Kepler.

Fa parte d'o grupo de planetas superiors o exteriors, asinas clamatas porque nunca no pasan entre o Sol y a Tierra, ni se veyen ni en o crexient ni en mingua. A suyas fases son poco sinyalatas, feito que ye fácil de contrimostrar cheometricament. Considerando o trianglo Sol-Tierra-Marte (STM), l'anglo de fase lo forman o Sol y a Tierra vistos dende Marte. Plega en a suya valura maxima en as cuadraturas cuan o trianglo STM ye rectanglo en a Tierra. Ta Marte, iste anglo de fase no ye nunca mayor que 42º, y o suyo aspecto de disco cheposo se pareix a o que presenta a Luna 3.5 diyas antes u dimpués d'o plenilunio. Ista fase, que puede estar vista con un telescopio d'aficionato, no la podío veyer Galileo, qui nomás suposó a suya existencia.

  1. (en) "Mars" en a pachina web d'a NASA
  2. (en) Joseph A. Angelo Jr. Encyclopedia of Space and Astronomy, Facts on File, 2006, ISBN 978-0-8160-5330-8, p.376

© MMXXIII Rich X Search. We shall prevail. All rights reserved. Rich X Search