Paladiu

Rodiu ← Paladiu → Plata
46 Pd
Tabla completa • Tabla enantada
Blancu platiáu metálicu
Información xeneral
Nome, símbolu, númberu	Paladiu, Pd, 46
Serie química	Metales de transición
Grupu, periodu, bloque	10, 5, d
Masa atómica	106,42 u
Configuración electrónica	[Kr]4d10
Durez Mohs	4,75
Electrones per nivel	2, 8, 18, 18
Propiedaes atómiques
Radiu mediu	140 pm
Electronegatividá	2,20 (Pauling)
Radiu atómicu (calc)	169 pm (Radiu de Bohr)
Radiu covalente	131 pm
Radiu de van der Waals	163 pm
Estáu(aos) d'oxidación	0, +1, +2, +4, +6
Óxidu	Llevemente básicu)
Propiedaes físiques
Densidá	12023 kg/m³
Puntu de fusión	1828,05 K (1555 °C)
Puntu de bullidura	3236 K (2963 °C)
Entalpía de vaporización	357 kJ/mol
Entalpía de fusión	17,6 kJ/mol
Presión de vapor	1,33 Pa a 1825 K
Varios
Estructura cristalina	Cúbica centrada nes cares tao = Sólidu
Nᵘ CAS	7440-05-3
Nᵘ EINECS	231-115-6
Calor específica	244 J/(K·kg)
Conductividá llétrica	9,5·10⁶[1] S/m
Conductividá térmica	71,8 W/(m·K)
Velocidá del soníu	3070 m/s a 293,15 K (20 °C)
Isótopos más estables
Artículu principal: Isótopos del paladiu
iso AN Periodu MD Ed PD MeV 102Pd Estable con 56 neutrones 104Pd Estable con 58 neutrones 105Pd Estable con 59 neutrones 106Pd Estable con 60 neutrones 107Pd 6,5 × 10⁶ a 0,033 107Ag 108Pd Estable con 62 neutrones 110Pd Estable con 64 neutrones
Valores nel SI y condiciones normales de presión y temperatura, sacante que se diga lo contrario.
[editar datos en Wikidata]

El paladiu ye un elementu químicu de númberu atómicu 46 asitiáu nel grupu 10 de la tabla periódica de los elementos. El so símbolu ye Pd. Ye un metal de transición del grupu del platín, blandiu, dúctil, maleable y pocu abondosu. Paezse químicamente al platín y estrayer de delles mines de cobre y níquel. Emplégase principalmente como catalizador y en xoyería.

El paladiu ye un metal raro y brillante de color blancu platiáu que afayóse en 1803 por William Hyde Wollaston, y lleva el nome del asteroide Palas, que recibe tamién el so nome de la diosa Palas o Atenea.

El paladiu, xunto col platín, el rodiu, el ruteniu, el iridiu y el osmiu forma un grupu d'elementos mentaos como los metales del grupu del platín, que comparten propiedaes químiques similares a los metales del grupu, pero'l paladiu tien el puntu de fusión más baxu y ye el menos trupu d'estos metales preciosos.

Les propiedaes úniques de paladiu y otros metales del grupu del platín tener en cuenta pal so usu xeneralizáu. Unu de cada cuatro productos que se fabriquen anguaño contién metales del grupu del platín, o bien estos desempeñen un papel clave mientres el so procesu de manufactura.^[2] Más de la metá de la ufierta de paladiu y platín al so conxénere entra n'el convertidores catalíticos, que converten hasta'l 90 % de los gases nocivos d'escape de los automóviles (hidrocarburos, monóxidu de carbonu y óxidu de nitróxenu) en sustancies menos nocives (nitróxenu, dióxidu de carbonu y vapor d'agua).

El paladiu alcuéntrase en munchos productos electrónicos como ordenadores, teléfonos móviles, condensadores de múltiples capes de cerámica, revestimiento de componentes de baxa tensión, contactos llétricos y televisores SED/OLED/LCD. El paladiu úsase tamién en odontoloxía, medicina, purificación d'hidróxenu, aplicaciones químiques, y nel tratamientu d'agües soterrañes. El paladiu desempeña un papel clave na teunoloxía utilizada pa les piles de combustible, que combina hidróxenu y osíxenu pa producir lletricidá, calor y agua.

Los depósitos de mineral de paladiu y otros metales del grupu del platín son raros, y los xacimientos más estensos allugar en Sudáfrica, Estaos Xuníos, Canadá, y Rusia. Amás de la minería, el reciclaxe ye tamién una fonte de paladiu.

1. ↑ Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Handbook of Chemistry and Physics 81st edition, CRC press.
2. ↑ «Palladium». International Platinum Group Metals Association. Archiváu dende l'orixinal, el 23 de payares de 2015.